Op weg naar een onderwijsrevolutie

14 april 2023 | Tessa Hoogeland | Leesduur: 8 minuten
Waarom Terra Schools en Terrawijs?

Op weg naar een onderwijsrevolutie
de aarde centraal

Een betere wereld begint bij wat we onze kinderen leren. Het herstellen van de balans op aarde én in onze manier van leven zou het uitgangspunt moeten zijn van alles wat we doen op school. Het is tijd voor een onderwijsrevolutie.

Laten we er niet omheen draaien: er zijn gemiddeld 3,3 aardes nodig om te voorzien in de manier waarop wij in Nederland eten, werken, consumeren, wonen, reizen en onszelf vervoeren. Ergens onderweg zijn we losgeraakt van onze verbondenheid met de natuur. We stellen de aarde ten dienste van onszelf om onze hebzucht te vervullen. Het wordt steeds pijnlijker duidelijk hoe de mens én de planeet hieronder lijden. We leven niet alleen buiten de draagkracht van de aarde, maar ook buiten de draagkracht van onszelf. We lopen vermoeid rond, haasten ons van werk naar afspraak en dan óók nog even snel langs de supermarkt, of nee wacht.. we bestellen wel wat. En de kinderen? Die slepen we ook van hot naar her en houden we ondertussen zoet met een schermpje en plastic troep.

We weten diep van binnen dat deze manier van leven ons niet gelukkig maakt. We weten ook dat het destructief is voor de planeet en voor onszelf. We mogen, nee we moeten, ons afvragen waarom we dit voorleven aan onze kinderen. 

Er is een fundamentele omslag in ons denken nodig om de maatschappij om te vormen van eentje die gericht is op welvaart, economische groei, plundering en vervuiling naar een duurzamer alternatief: een maatschappij die gericht is op welzijn, sociale groei, balans, verbinding en ecologisch herstel. We moeten onze verantwoordelijkheid nemen en de gezondheid van onze aarde én de mensheid centraal stellen.

Als er een plek is waar we die omslag in gang kunnen zetten dan is het wel het onderwijs. Dat is de katalysator voor een betere wereld. Onze kinderen zijn er meer klaar voor dan volwassenen.

De staat van onze planeet

De wetenschap

We weten al  jaren dat we onze aarde vernielen, vervuilen en uitputten, maar de berichten vanuit de rapporten^{1 2 3} van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) zijn nu alarmerender dan ooit:

1. De opwarming van de aarde en klimaatverandering komen, duidelijk en onweerlegbaar door de invloed van de mens… De opwarming blijkt sneller te gaan dan verwacht. Het proces versterkt zichzelf, waardoor niet met zekerheid gezegd kan worden hoeveel de zeespiegel zal gaan stijgen, het zal tussen de 1 en 3 meter gaan zijn.

Ter info: de huidige deltawerken beschermen Nederland voor een stijging van 40 centimeter. Hoe Nederland er mogelijk in 2120 uit zou kunnen zien, onderzocht een team van experts van de Universiteit van Wageningen⁴. 

2. De gevolgen van klimaatverandering zullen de samenleving ernstig ontwrichten door middel van extreem weer, droogtes, branden, een stijgende zeespiegel en voedselschaarste.  

Uit onderzoek van de VN Food and Agriculture Organisation^{5 6} blijkt dat we nog 60 tot 80 oogsten hebben als we op deze voet verder gaan, voordat alle landbouwgrond volledig uitgeput zal zijn.

3. Het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen is niet genoeg om de samenleving veilig te stellen. We moeten de natuur meer ruimte geven, zodat de biodiversiteit zich kan herstellen.

Duurzame ontwikkelingsdoelen VN

Het is duidelijk dat we voor een enorme uitdaging staan die gaat over de toekomst van de aarde, onze kinderen en inmiddels ook die van onszelf. De Verenigde Naties hebben de zogenaamde Sustainable Development Goals (SDGs) opgesteld die behaald zouden moeten zijn in 2030. Dat betekent dat we nog 7 jaar hebben om een kanteling te maken in de manier waarop we leven, als Moeder Aarde ons die tijd gunt. Dit decennium is het decennium van de waarheid. 81 maanden om te leren leven binnen de draagkracht van de aarde, binnen de ecologische grenzen. 351 weken om iets te doen aan klimaatverandering, om iets te doen tegen de uitsterving van soorten en tegen de toename van ongelijkheid. 2454 dagen om iets te doen aan de vergiftiging van de bodem, het water, de atmosfeer én ons eigen lichaam. Wetenschappers van de Vrije Universiteit van Amsterdam toonden in september 2022 aan⁸ dat microplastics tegenwoordig gevonden worden in menselijk bloed.

De staat van de mensheid

Naast deze ecologische crisis, is er ook een crisis gaande in onze manier van leven. Denk aan het gebrek aan voldoening en betekenis dat mensen ervaren. Ze ervaren spanningen, stress en hebben angsten. Dit komt doordat we ver verwijderd zijn geraakt van de natuur én onze eigen natuur. 

Ons onderwijs

Deze verwijdering wordt grotendeels veroorzaakt door ons onderwijssysteem. Het huidige onderwijssysteem, is maar weinig veranderd sinds de industriële revolutie en is net als de moderne wereld gericht op output: toetsen, scores en diploma’s. Het is daarmee alles behalve duurzaam. Wat is daar dan precies mis mee?

In de box

Alle kinderen zijn in essentie verbonden met de natuur. Buiten en in de natuur is waar ze het liefst zijn. Je ziet jonge kinderen spelen, vies worden, vrijheid ervaren, hun gevoel volgen, ontdekken, leren  en oorspronkelijk zijn. Het is de plek waar de mens vanuit de evolutie gezien ook thuis hoort, waar we ons goed voelen, gezond en in balans kunnen zijn.